Với sự cạnh tranh khốc liệt và biến động liên tục của thị trường, việc chỉ chạy theo xu hướng mà không nắm rõ bản chất ngành hàng chẳng khác nào con dao hai lưỡi. Một ví dụ điển hình là ngành F&B, theo báo cáo của iPOS và Nestle Professional, ngành F&B năm 2024 ghi nhận mức tăng trưởng 16,6% - con số tưởng như lạc quan, nhưng ẩn chứa một nghịch lý sâu sắc khi thị trường đã bảo hòa phân khúc trung bình khi 70% cửa hàng mới tập trung vào đồ uống giá rẻ, gần 8/10 chuỗi quy mô 100+ cửa hàng hoãn kế hoạch mở rộng…
Có thể thấy, ngành hàng không chỉ là những sản phẩm được bày trên kệ. Đằng sau đó là cả một hệ thống gồm các phân khúc tiêu dùng, hành vi mua sắm biến đổi từng ngày, xu hướng thị trường lên xuống liên tục và những chỉ số then chốt quyết định phân bổ nguồn lực. Nếu bỏ qua bức tranh này, người làm Trade Marketing nói riêng và doanh nghiệp nói chung dễ rơi vào “cạm bẫy chiến lược”: dồn lực cho phân khúc đã suy giảm, hoặc bỏ lỡ những cơ hội tăng trưởng đang mở ra ngay trước mắt.
Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng đặt ra rằng liệu chúng ta có thực sự hiểu ngành hàng của mình hay chưa? Việc thấu hiểu ngành hàng không chỉ giúp tránh “vung tiền sai chỗ”, mà còn mở ra cơ hội tận dụng đúng xu hướng, đúng phân khúc để thương hiệu tăng trưởng bền vững. Chính vì vậy, bài viết này sẽ giúp Trade Marketer hiểu hơn về ngành hàng cũng như khám phá 04 yếu tố quan trọng nhất để hiểu đúng ngành hàng – từ phân khúc, người tiêu dùng & shopper, xu hướng, đến các chỉ số kinh doanh – nền tảng để xây dựng chiến lược kênh phân phối hiệu quả và tăng trưởng dài hạn trong Trade Marketing.
Vậy ngành hàng là gì và vì sao cần hiểu về ngành hàng?
Ngành hàng (Category) được hiểu là tập hợp các sản phẩm hoặc dịch vụ có khả năng đáp ứng cùng một nhu cầu hoặc giải quyết cùng một vấn đề cho người tiêu dùng. Theo NielsenIQ, một ngành hàng bao gồm “toàn bộ các sản phẩm mà người tiêu dùng coi là có thể thay thế cho nhau hoặc đáp ứng cùng một nhu cầu”. Điều này có nghĩa, ngành hàng không chỉ là “những sản phẩm trên kệ”, mà còn là một đơn vị kinh doanh chiến lược, gắn liền với cả chuỗi giá trị từ sản xuất, phân phối đến tiêu dùng.
.png)
Việc hiểu ngành hàng và thương hiệu là một năng lực nền tảng của Trade Marketer vì nó cho phép:
- Phân tích cấu trúc và sự vận động ngành hàng vì có thể nhìn vào dữ liệu thị trường, hành vi tiêu dùng và shopper, phân khúc sản phẩm, xu hướng kênh phân phối và đối thủ cạnh tranh.
- Hiểu bản chất và chiến lược thương hiệu vì nắm rõ khách hàng mục tiêu, điểm mạnh thương hiệu (functional/emotional benefits), lý do tin tưởng (Reasons To Believe), và cấu trúc 6Ps (Product – Price – Place – Promotion – Packaging – People).
- Kết nối Brand – Shopper – Channel vì đảm bảo các hoạt động tại điểm bán đi đúng định hướng thương hiệu, đồng thời tạo hiệu quả kinh doanh thực chất.
Chính vì vậy, năng lực “hiểu ngành hàng” không chỉ giúp Trade Marketer triển khai các chương trình bán hàng hiệu quả, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hoạch định chiến lược phân phối và phát triển thương hiệu tại điểm bán.
Vì sao Trade Marketer phải nhìn được bức tranh toàn diện về ngành hàng chứ không chỉ riêng về sản phẩm?
Một trong những sai lầm phổ biến của Trade Marketer là chỉ tập trung tối ưu cho sản phẩm hoặc thương hiệu riêng lẻ, mà quên mất bức tranh tổng thể của ngành hàng. Thực tế, doanh số của một sản phẩm luôn gắn chặt với “sức khỏe” của ngành: không có thương hiệu nào có thể tăng trưởng bền vững khi ngành hàng đang suy giảm. Chính vì vậy, việc thấu hiểu đặc thù của từng loại ngành hàng là bước không thể bỏ qua, bởi mỗi ngành hàng sẽ có cơ chế vận hành và mức độ tác động khác nhau đến quyết định mua của Shopper. Cụ thể hơn, với ngành hàng Low-Involvement - ngành hàng đòi hỏi mức độ tương tác của Shopper khi mua một sản phẩm không cao và họ chỉ mua dựa trên những thông tin ít ỏi hoặc dựa theo theo thói quen, nếu Trade Marketer chỉ lo làm việc của mình hoặc không làm tốt thì Brand Marketer sẽ không tiếp cận hiệu quả được. Bởi lẽ sản phẩm có chiến thắng trong tâm trí người tiêu dùng nhưng không thắng tại điểm bán thì giữa hàng chục sản phẩm, chắc chắn shopper sẽ lựa chọn hoàn toàn khác so với ban đầu vì họ rất dễ phân vân.
Vì vậy, Trade Marketer cũng cần có sự thấu hiểu sâu sắc về ngành hàng, chứ không chỉ dừng lại ở thương hiệu. Sự thấu hiểu này giúp trả lời những câu hỏi then chốt: sản phẩm hiện tại có đang đi cùng xu hướng hay ngược lại? Chiến dịch Trade Marketing có thực sự chạm đúng nhu cầu shopper, hay đang rơi vào phân khúc suy thoái? Thông điệp truyền thông tại điểm bán có còn “on trend”, hay đã lỗi thời so với kỳ vọng thị trường?
Khi nắm chắc đặc tính ngành hàng, Trade Marketer mới có thể vừa thiết kế chiến thuật tăng trưởng ngắn hạn, vừa xây dựng kế hoạch mở rộng ngành hàng trong 3–5 năm tới. Và để làm được điều đó, trước khi “xuống tay” ngân sách, hãy trả lời 4 câu hỏi cốt lõi:
- Chúng ta đang ở phân khúc nào trong ngành?
- Ai là nhóm người tiêu dùng và shopper chính?
- Xu hướng nào đang dịch chuyển nhu cầu?
- Những chỉ số ngành hàng nào cần được theo dõi để phân bổ nguồn lực thông minh?
Chỉ khi 4 mảnh ghép này được làm rõ, chiến lược kênh và hoạt động Trade Marketing mới thực sự “đánh trúng” và tạo ra tăng trưởng bền vững cho thương hiệu.
Để thành công trong Trade Marketing, Trade Marketer không thể chỉ tập trung vào sản phẩm hay thương hiệu riêng lẻ mà phải hiểu sâu ngành hàng. Doanh số bền vững chỉ đến khi thương hiệu đi cùng sức khỏe của ngành, nắm rõ phân khúc, shopper, xu hướng và chỉ số ngành hàng then chốt. Chỉ khi 4 yếu tố này được trả lời rõ ràng, chiến lược kênh và hoạt động tại điểm bán mới thực sự đánh trúng nhu cầu shopper, tránh rơi vào phân khúc suy thoái, và tạo ra tăng trưởng dài hạn cho thương hiệu.
4 yếu tố then chốt cần hiểu về ngành hàng
Chính từ 4 câu hỏi ở trên, Trade Marketer sẽ cần khung tham chiếu rõ ràng để phân tích ngành hàng một cách toàn diện. Và để trả lời được đầy đủ, chúng ta cần đi sâu vào 04 yếu tố then chốt của ngành hàng – những “mảnh ghép” quyết định hướng đi chiến lược: Phân khúc (Segmentation), Người tiêu dùng & Shopper, Xu hướng (Trends) và Chỉ số (Metrics).
.png)
1. Phân khúc ngành hàng (Category Segmentation)
Phân khúc ngành hàng là gì?
Phân khúc ngành hàng là quá trình chia một ngành hàng thành các nhóm nhỏ hơn, dựa trên các đặc điểm chung của sản phẩm hoặc dịch vụ.
Tại sao cần phải hiểu về phân khúc ngành hàng? Mục tiêu quan trọng nhất của việc phân chia và xác định phân khúc ngành hàng là giúp doanh nghiệp sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả hơn. Trước hết, nó cho phép doanh nghiệp xác định rõ thị trường mục tiêu, tập trung toàn bộ nỗ lực vào nhóm khách hàng có tiềm năng cao nhất thay vì dàn trải. Khi hiểu được nhu cầu và đặc điểm của từng phân khúc, marketer có thể phát triển chiến lược tiếp thị trúng đích – từ thông điệp, sản phẩm cho đến dịch vụ – để đáp ứng chính xác mong đợi của từng nhóm khách hàng. Đồng thời, phân khúc ngành hàng cũng giúp tối ưu chiến lược bán hàng: doanh nghiệp có thể tùy chỉnh cách tiếp cận, phương thức giao tiếp, xây dựng ưu đãi và giải pháp chuyên biệt cho từng nhóm, từ đó nâng cao hiệu quả chuyển đổi và gia tăng giá trị dài hạn.
.png)
Tiêu chí nào để phân loại phân khúc ngành hàng?
Hiện nay trên thị trường, có rất nhiều tiêu chí để phân loại phân khúc ngành hàng. Vậy thì đâu là tiêu chí, yếu tố cốt lõi nhất trong việc xác định ngành hàng doanh nghiệp của mình? Sau đây chính là 3 yếu tố cốt lõi nhất trong quá trình phân loại phân khúc ngành hàng:
- Các nhóm người tiêu dùng: Các nhóm người tiêu dùng có những đặc điểm khác nhau dẫn đến việc họ lựa chọn các sản phẩm có đặc tính khác nhau
- Đặc tính sản phẩm: Các sản phẩm với các đặc tính và đặc điểm khác nhau sẽ thu hút nhóm người tiêu dùng cụ thể khác nhau
- Giá: Các mức giá của sản phẩm khác nhau hiện có trên thị trường
Đọc thêm về phân khúc ngành hàngtại đây
Phân khúc ngành hàng có ý nghĩa gì đối với Trade Marketer?
Đối với Trade Marketer, phân khúc ngành hàng có ý nghĩa như một “bản đồ chiến lược” để định hình toàn bộ hoạt động Trade Marketing. Hiểu rõ ngành hàng mình đang tham gia và những đặc điểm khiến người tiêu dùng lựa chọn sẽ giúp marketer xác định đúng định hướng kênh và thiết kế các hoạt động phù hợp. Đồng thời, việc phân tích ngành hàng theo các sub-segment còn cho thấy đâu là nguồn tăng trưởng (source of growth), từ đó xây dựng được câu chuyện bán hàng thuyết phục hơn. Bên cạnh đó, phân khúc ngành hàng cũng giúp Trade Marketer nhận diện rõ đối thủ cạnh tranh trực tiếp và gián tiếp, cũng như xác định chính xác những nhóm người tiêu dùng và shopper chính cần tập trung. Tất cả những yếu tố này tạo nền tảng để doanh nghiệp vừa tránh lãng phí nguồn lực, vừa tìm ra khoảng trống thị trường (white space) để thương hiệu bứt phá.
Checklist những việc Trade Marketer cần làm để phân khúc ngành hàng
Câu hỏi | Trả lời được = đạt |
---|---|
Ngành có bao nhiêu phân khúc chính? | ⬜ |
Mỗi phân khúc phục vụ nhóm khách hàng nào? | ⬜ |
Phân khúc nào đang tăng trưởng tốt nhất? | ⬜ |
Thị phần và SKU chính trong từng phân khúc là gì? | ⬜ |
Đối thủ mạnh ở phân khúc nào? Mình đang ở đâu? | ⬜ |
Phân khúc này phù hợp với kênh nào (GT, MT, CVS...)? | ⬜ |
Nên dùng cơ chế CTKM / POSM như thế nào với từng phân khúc? | ⬜ |
Phân khúc ngành hàng chính là “bản đồ chiến lược” giúp Trade Marketer xác định đúng thị trường mục tiêu, tối ưu nguồn lực và tìm ra khoảng trống tăng trưởng. Khi hiểu rõ từng nhóm người tiêu dùng, đặc tính sản phẩm và mức giá, doanh nghiệp không chỉ tránh dàn trải đầu tư mà còn thiết kế được chiến lược kênh và câu chuyện bán hàng chạm đúng nhu cầu, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.
2. Xu hướng ngành hàng (Category Trends)
Xu hướng ngành hàng là gì?
Xu hướng ngành hàng là tập hợp những vận động và thay đổi trong môi trường kinh doanh tác động trực tiếp đến ngành hàng. Các xu hướng này có thể được phân tích ở cả hai góc độ: định lượng (thông qua số liệu tăng/giảm về sản lượng và giá trị) và định tính (thông qua hành vi, thị hiếu, và sự thay đổi của môi trường kinh doanh)
.png)
Tại sao cần phải hiểu về xu hướng ngành hàng?
Trong Trade Marketing, việc theo dõi và dự báo xu hướng ngành hàng có ý nghĩa sống còn. Nếu một ngành hàng duy trì tăng trưởng ổn định, đó là cơ hội vàng để doanh nghiệp đầu tư và mở rộng. Ngược lại, nếu ngành hàng rơi vào suy thoái, việc dồn lực đầu tư chẳng khác nào “đặt cược vào canh bạc”.
Tiêu chí phân tích xu hướng ngành hàng?
Khi phân tích xu hướng ngành hàng, Trade Marketer cần kết hợp cả hai góc nhìn: định lượng và định tính để có bức tranh toàn diện.
- Phân tích định lượng tập trung vào những con số phản ánh sức khỏe ngành hàng. Nếu chỉ số sản lượng (volume) và giá trị (value) đang tăng trưởng, doanh nghiệp có cơ hội mở rộng thị phần và tối ưu kênh phân phối. Ngược lại, khi ngành hàng suy giảm, đồng nghĩa với việc nguồn giá trị bị thu hẹp, báo hiệu rủi ro cần cân nhắc kỹ trước khi đầu tư. Trong trường hợp ngành hàng duy trì ổn định, marketer có thể tập trung vào tối ưu hiệu quả bán hàng thay vì mở rộng quá nhanh.
- Phân tích định tính lại chú trọng đến những thay đổi trong hành vi và bối cảnh thị trường. Đây là nơi Trade Marketer cần theo dõi sự dịch chuyển của hành vi người tiêu dùng (ví dụ: xu hướng ưu tiên sản phẩm organic, lành mạnh), sự thay đổi của shopper trong hành trình mua hàng (tăng mua online, giảm mua tại chợ truyền thống), cũng như biến động ở kênh phân phối (sự trỗi dậy của thương mại điện tử, cửa hàng tiện lợi). Ngoài ra, yếu tố cạnh tranh (đối thủ tung sản phẩm mới, tăng cường khuyến mãi) và chính trị – xã hội (chính sách, giá nguyên liệu, sự kiện kinh tế) cũng có thể tác động mạnh đến xu hướng ngành hàng.
Sự kết hợp giữa định lượng và định tính cho phép Trade Marketer không chỉ nhìn thấy “ngành hàng đang ở đâu” mà còn dự báo được “ngành hàng sẽ đi về đâu”. Đây là nền tảng quan trọng để đưa ra quyết định đầu tư đúng thời điểm, đúng kênh và đúng phân khúc.
Nắm bắt xu hướng ngành hàng có ýnghĩa gì đối với Trade Marketer?
Việc nắm bắt xu hướng giúp Trade Marketer không chỉ theo dõi sự phát triển của ngành hàng mà còn chủ động lựa chọn đâu là cơ hội nên khai thác và đâu là rủi ro cần tránh. Khi ngành hàng đang tăng trưởng, marketer có thể mạnh dạn đầu tư để mở rộng kênh phân phối, gia tăng độ phủ sản phẩm. Khi ngành hàng chững lại hoặc suy thoái, việc hiểu sớm xu hướng cho phép điều chỉnh chiến lược, tìm hướng đi mới hoặc khai thác phân khúc ngách. Tóm lại, xu hướng ngành hàng chính là “đèn tín hiệu” chỉ đường cho mọi quyết định Trade Marketing, từ chiến lược sản phẩm đến phân bổ nguồn lực và kế hoạch khuyến mãi.
Checklist những việc Trade Marketer cần làm để xác định xu hướng ngành
Câu hỏi | Trả lời được = đạt |
---|---|
Ngành đang tăng hay giảm về Volume / Value? | ⬜ |
Phân khúc nào đang tăng trưởng mạnh nhất? | ⬜ |
Người tiêu dùng đang thay đổi điều gì trong hành vi? | ⬜ |
Kênh mua hàng nào đang phát triển? | ⬜ |
Có sản phẩm nào mới đang tạo trend? | ⬜ |
Xu hướng xã hội nào đang ảnh hưởng đến ngành? | ⬜ |
Xu hướng có khác nhau giữa vùng / kênh không? | ⬜ |
Xu hướng ngành hàng chính là “đèn tín hiệu” giúp Trade Marketer biết ngành đang ở đâu và sẽ đi về đâu. Khi kết hợp dữ liệu định lượng và hành vi định tính, doanh nghiệp có thể nhận diện đúng cơ hội, tránh đầu tư sai chỗ và điều chỉnh chiến lược kịp thời để dẫn dắt tăng trưởng.
3. Người tiêu dùng & người mua hàng (Consumers & Shoppers)
Người tiêu dùng và người mua hàng, họ là ai?
Người tiêu dùng (Consumer) là người trực tiếp sử dụng sản phẩm, trong khi shopper (người mua hàng) là người đưa ra quyết định và thực hiện việc mua hàng. Trong nhiều trường hợp, consumer và shopper có thể là cùng một người (ví dụ: mua nước ngọt để uống), nhưng cũng có khi là hai đối tượng khác nhau (ví dụ: mẹ là shopper, bé là consumer của sữa chua). Hiểu rõ sự khác biệt này là nền tảng quan trọng để thiết kế chiến lược Trade Marketing chính xác.
Vì sao cần hiểu người tiêu dùng & người mua hàng?
Việc phân tích consumer và shopper đóng vai trò then chốt trong Trade Marketing, bởi nó giúp doanh nghiệp nhận diện ai là đối tượng thật sự tác động đến doanh số: người trực tiếp sử dụng sản phẩm (consumer) hay người đưa ra quyết định và thực hiện việc mua hàng (shopper). Khi nắm rõ sự khác biệt này, Trade Marketer có thể xây dựng chiến lược truyền thông và trưng bày tại điểm bán chính xác hơn – ví dụ, shopper thường quyết định mua dựa trên yếu tố giá, khuyến mãi hay bao bì, trong khi consumer lại trung thành nhờ chất lượng, trải nghiệm và giá trị thương hiệu. Điều này giúp doanh nghiệp tránh lãng phí nguồn lực, bởi thông điệp marketing được thiết kế đúng đối tượng, chạm đúng nhu cầu trong hành trình mua hàng và tạo ra hiệu quả chuyển đổi cao hơn.
Đọc thêm về thấu hiểu Shopper tại đây
Tiêu chí phân tích người tiêu dùng & người mua hàng
Để hiểu đầy đủ, Trade Marketer có thể phân tích theo các trụ cột sau:
- Nhân khẩu học (Demographic): Tuổi, giới tính, thu nhập, nghề nghiệp… của consumer và shopper.
- Động lực & nhu cầu (Needs & Motivations): Consumer tìm kiếm lợi ích gì (sức khỏe, tiện lợi, trải nghiệm), shopper quan tâm đến yếu tố nào (giá cả, khuyến mãi, thương hiệu).
- Hành vi mua hàng (Shopping Behavior): Shopper thường mua ở đâu (siêu thị, tạp hóa, online), mua khi nào (theo mùa, theo khuyến mãi) và với tần suất ra sao.
- Vai trò trong quyết định mua: Ai là người quyết định, ai là người ảnh hưởng, ai là người trực tiếp trả tiền.
Ví dụ: Trong ngành sữa bột, mẹ là shopper (quyết định và mua sản phẩm), nhưng bé mới là consumer. Thông điệp trade tại điểm bán phải thuyết phục mẹ về dinh dưỡng & an toàn, trong khi thông điệp truyền thông thương hiệu lại nhắm đến sự phát triển của bé.
Điều này có ý nghĩa gì đối với Trade Marketer?
Phân tích người tiêu dùng và shopper giúp Trade Marketer xây dựng chiến lược trúng đích ở cả tầng thương hiệu và tầng kênh bán hàng. Ở cấp độ thương hiệu, nó giúp xác định đúng “insight” của consumer để phát triển sản phẩm bền vững. Ở cấp độ trade, nó cho biết cần “chạm” vào shopper ở đâu, bằng công cụ nào (giá, khuyến mãi, trưng bày). Từ đó, doanh nghiệp vừa gia tăng doanh số ngắn hạn, vừa củng cố sự trung thành dài hạn của người tiêu dùng.
Checklist những việc Trade Marketer đã hiểu người tiêu dùng chưa?
Câu hỏi | Đã biết? |
---|---|
Ai là người sử dụng chính của ngành hàng này? | ⬜ |
Họ sử dụng trong hoàn cảnh nào? | ⬜ |
Họ mong muốn điều gì khi dùng sản phẩm? | ⬜ |
Có bao nhiêu nhóm người dùng chính? | ⬜ |
Người dùng thay đổi gì trong vài năm gần đây? | ⬜ |
Thương hiệu mình có đang đáp ứng đúng nhu cầu đó không? | ⬜ |
Checklist những việc Trade Marketer đã hiểu người mua hàng chưa?
Câu hỏi gợi ý | Đã trả lời được? |
---|---|
Ai là người quyết định mua hàng cho ngành mình đang phụ trách? | ⬜ |
Shopper này mua ở đâu? GT, MT, CVS, Ecom? | ⬜ |
Họ mua định kỳ hay chỉ mua khi có khuyến mãi? | ⬜ |
Điều gì ảnh hưởng đến quyết định mua của họ? | ⬜ |
Họ chọn sản phẩm trong bao lâu? Có bị ảnh hưởng bởi trưng bày, PG, combo? | ⬜ |
Shopper này có đang thay đổi hành vi trong 6 tháng gần đây? | ⬜ |
Trong Trade Marketing, phân biệt rõ consumer và shopper là chìa khóa tăng trưởng. Consumer dùng sản phẩm, còn shopper quyết định mua tại điểm bán. Hiểu đúng cả hai giúp doanh nghiệp tối ưu chiến lược thương hiệu và hoạt động trade, từ đó tăng doanh số ngắn hạn và xây dựng lòng trung thành dài hạn.
4. Chỉ số ngành hàng (Category Metrics)
Chỉ số ngành hàng là gì?
Chỉ số ngành hàng là tập hợp những dữ liệu phản ánh thực trạng hiện tại và xu hướng tương lai của ngành. Đây là cơ sở để doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh, từ chiến lược thâm nhập thị trường cho đến phân bổ nguồn lực đầu tư. Với Trade Marketer, việc theo dõi chỉ số ngành hàng không chỉ là “báo cáo số liệu”, mà còn là cách đọc vị sức khỏe ngành hàng để ra quyết định kịp thời.
.png)
Vì sao cần hiểu chỉ số ngành hàng?
Trong Trade Marketing, chỉ số ngành hàng chính là “kim chỉ nam” giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định chiến lược. Việc theo dõi các chỉ số này cho phép xác định ngành hàng có đủ tiềm năng để tham gia hay mở rộng, đồng thời dự báo chính xác tốc độ tăng trưởng để lập kế hoạch kinh doanh và đặt kỳ vọng phù hợp. Ngoài ra, phân tích chỉ số ngành hàng còn giúp ước lượng quy mô thị trường theo từng khu vực, kênh bán hàng, từ đó tối ưu hóa việc phân bổ ngân sách đầu tư. Ngược lại, nếu bỏ qua chỉ số ngành hàng, doanh nghiệp rất dễ đầu tư sai chỗ, đặt kỳ vọng sai lệch và đánh mất cơ hội tăng trưởng bền vững.
Tiêu chí phân tích chỉ số ngành hàng
Mức độ thâm nhập (Penetration):
Chỉ số cho biết mức độ phổ biến của ngành hàng trong cộng đồng. Ví dụ: cứ 10 người thì có bao nhiêu người đã mua hoặc sử dụng sản phẩm thuộc ngành hàng này. Đây là cơ sở để xác định tiềm năng mở rộng và đưa ra quyết định có nên đầu tư vào ngành hàng hay không.
Tỷ lệ tăng trưởng (Growth Rate):
Đo lường tốc độ tăng trưởng của ngành hàng trên toàn thị trường cũng như tại từng kênh bán hàng. Chỉ số này giúp doanh nghiệp có cái nhìn rõ ràng về mức tăng kỳ vọng và lượng đầu tư cần thiết để đạt được mức tăng trưởng đó.
Độ lớn ngành hàng (Category Size):
Được đo bằng cả giá trị (value) và sản lượng (volume), theo nhiều góc độ: tổng thị trường, từng khu vực địa lý, hoặc từng kênh bán hàng (GT, MT, E-commerce…). Đây là căn cứ để xây dựng kế hoạch đầu tư và ước lượng giá trị thu được từ ngành hàng.
Chỉ số ngành hàng có ý nghĩa gì đối với Trade Marketer?
Việc theo dõi các chỉ số ngành hàng giúp Trade Marketer đặt nền móng số liệu cho mọi quyết định chiến lược. Khi hiểu rõ độ lớn, tốc độ tăng trưởng và mức độ thâm nhập, marketer sẽ biết: nên tham gia hay rút lui khỏi ngành hàng nào, nên đầu tư vào khu vực/kênh nào, và cần đặt kỳ vọng ra sao cho phù hợp với nguồn lực. Tóm lại, chỉ số ngành hàng chính là “thước đo sức khỏe” và “la bàn định hướng” để Trade Marketing tránh rủi ro và tối đa hóa cơ hội tăng trưởng.
Checklist những việc Trade Marketer cần làm để phân tích chỉ số ngành
Câu hỏi | Trả lời được = đạt |
---|---|
Ngành hàng có tổng quy mô bao nhiêu? | ⬜ |
Ngành đang tăng hay giảm? Mức bao nhiêu %? | ⬜ |
Thị phần của thương hiệu đang ở mức nào? | ⬜ |
Ai đang dẫn đầu ngành về volume / value? | ⬜ |
Có sự khác biệt giữa kênh / vùng không? | ⬜ |
WD (Weighted Distribution) - Chỉ số mức độ bán hàng tại điểm bán của ngành / thương hiệu có đang cải thiện? | ⬜ |
Trong Trade Marketing, việc theo dõi chỉ số ngành hàng là “thước đo sức khỏe” và “kim chỉ nam” cho mọi quyết định. Các chỉ số như độ lớn ngành hàng, tốc độ tăng trưởng, mức độ thâm nhập giúp Trade Marketer biết nên tham gia, đầu tư hay rút lui, đồng thời tối ưu phân bổ ngân sách và đặt kỳ vọng đúng. Hiểu rõ chỉ số ngành hàng đồng nghĩa với giảm rủi ro, nắm bắt cơ hội tăng trưởng bền vững.
Kết luận
Nếu phân khúc, shopper, xu hướng và chỉ số là bốn “mảnh ghép” giúp Trade Marketer đọc vị ngành hàng, thì việc kết hợp cả bốn yếu tố này mới tạo ra bức tranh toàn diện. Một chiến lược chỉ dựa vào xu hướng mà thiếu dữ liệu định lượng sẽ rất cảm tính; ngược lại, chỉ bám vào số liệu mà bỏ qua insight shopper cũng khó tạo nên tăng trưởng thực chất. Khi kết hợp và cập nhật định kỳ, Trade Marketer sẽ không chỉ tránh “vung tiền sai chỗ” mà còn luôn tìm thấy white space để thương hiệu bứt phá.
Nếu bạn muốn nắm vững khung phân tích ngành hàng và học cách áp dụng vào chiến lược kênh phân phối, hãy tham khảo khóa họcImpactful Trade Marketingtại CASK Academy. Với case study thực tế từ nhiều thương hiệu FMCG lớn, khóa học sẽ giúp bạn rút ngắn thời gian thử – sai, làm chủ phương pháp phân tích ngành hàng, và tự tin triển khai chiến lược Trade Marketing bền vững.